Ze waren met 16 studenten, tussen de 20 en 26 jaar oud, en vreemde woorden als ‘malware’, ‘pentest’ en ‘digitaal forensisch onderzoek’ klinken voor hun uiterst vertrouwd. Samengebracht door hun nieuwsgierigheid en leergierigheid slaagden ze voor het online toelatingsexamen en namen ze van 15 tot 21 juli deel aan de Cyber Summer School op de KMS (Koninklijke Militaire School). Het doel: op een theoretische en praktische manier kennismaken met alle aspecten van de cyberdefensie. En ook om een tipje van de sluier op te lichten over de wereld van de militaire inlichtingendienst.
Het is donderdag, er heerst er een studieuze sfeer in het klaslokaal. De deelnemers luisteren zwijgend als Erik voor het bord de eerste stappen uitlegt die genomen moeten worden in geval van een malware-infectie. Je moet de bron snel identificeren en verspreiding voorkomen. Deze urgentie lijkt in contrast te staan met de ogenschijnlijke nonchalance van het publiek. Enkel op het eerste gezicht, want sinds het begin van de week zijn deze jongeren ondergedompeld in een unieke ervaring binnen de cyberwereld die een beroep doet op zowel hun intellectuele als fysieke capaciteiten.
Diversiteit
Loïc, een van de organisatoren van deze zomerschool, legt ons uit: “Diversiteit is echt het sleutelwoord van ons evenement. Diversiteit in de profielen van de studenten, die van verschillende scholen en universiteiten uit het hele land komen. Diversiteit in de cyber-domeinen en de sprekers, maar ook diversiteit in de activiteiten, of die nu ludiek of sportiever zijn. Niet alles speelt zich af voor een scherm: we bieden ze een aantal aspecten van het militaire leven, en sport speelt daarin een grote rol”. In dezelfde geest worden de deelnemers verdeeld in vier groepen van vier om de dynamiek en het leven in groep te bevorderen. De organisatoren hebben gezorgd voor een evenwichtige verdeling van de groepen in functie van leeftijd en vaardigheden, maar ook door het mengen van Frans -en Nederlandstaligen. In elk geval spreekt iedereen hier de taal van de cyber, en de briefings en workshops worden in het Engels georganiseerd.
Nachtelijke missie
Loïc en al het ondersteunend personeel lijken uitgeput. En met reden: vorig jaar was de eerste Cyber Summer School verspreid over vijf dagen en het programma was toen al erg gevuld. Dit jaar hebben de organisatoren besloten om de activiteiten uit te breiden naar het weekend. “En dan zijn er nog de verrassingen,” vertelt Damien met een ondeugende glimlach terwijl hij zijn koffie vastpakt. “We hebben om 2 uur ’s nachts een team gewekt met de mededeling dat ze een dringende missie hadden: het vinden van een KMS-student die banden heeft met Rusland! Aangezien hij afwezig was, moesten ze onmiddellijk zijn kamer binnengaan zonder iemand wakker te maken. De studenten hadden maar een paar minuten om zoveel mogelijk aanwijzingen te verzamelen”. De opslagmedia die ter plaatse werden ontfutseld, zoals een tablet en een computer, vormen uiteraard een schat aan informatie. Ze zullen door de studenten en de “Digital Forensics” experten van de Cyber Command worden geëxploiteerd.
Inlichtingencultuur
Het verkennen van cyberspace of het verzamelen van digitale aanwijzingen gebeurt ook ten behoeve van ADIV. En om leerlingen op een ludieke manier te sensibiliseren over de inlichtingencultuur, werden sommigen van hen tijdens een recreatieve activiteit ‘benaderd’ door subversieve agenten. We gaan er niet dieper op in, maar de gebruikte technieken en het scenario sloten perfect aan bij de realiteit.
Een van de aspecten die dit jaar vooral de aandacht van de studenten trok, was de OSINT (Open Source Intelligence).
Een voorbeeld van een uitdaging: op basis van een video die een journalist in het buitenland had opgenomen, moest de locatie van de opname met precisie achterhaald worden. Hoe? Door zoveel mogelijk van de beschikbare informatie in het beeld te gebruiken en te vergelijken: de gebouwen, het type baksteen of steen dat werd gebruikt, enz. Quentin, student industrieel ingenieur elektronica, bevestigt ons: “Het is heel interessant omdat de OSINT zowel een onbekende als uiterst concrete wereld is”. John, student computerwetenschappen, aan de andere kant is meer geïnteresseerd in de ‘offensieve’ capaciteiten van de Cyber Command: “Hier zitten we in het hart van de expertise binnen dit domein, en dat kan alleen bij Defensie”.
Werving
Het is vanzelfsprekend dat de Cyber Summer School ook een wervingsdoel heeft, aangezien de Cyber Command de komende jaren honderden vacatures heeft in te vullen. En niet alleen op wetenschappelijk en technisch gebied. Maar volgens Loïc gaat het veel verder dan dat, “vanaf de eerste editie hebben we echt een band opgebouwd met deze jonge mensen. Met sommigen van hen hebben we nog steeds contact. Acht van hen hebben al concrete stappen gezet om zich bij ons aan te sluiten”. De week werd afgesloten met de organisatie van een CTF (Capture The Flag), een grote competitie tussen teams waarbij iedereen zijn laatste krachten in de eindstrijd kon gooien. Tot volgend jaar voor een derde editie vol nieuwe verrassingen…
